İyi Borç ve Kötü Borç Nedir? Arasındaki Farklılıklar

Borç konusunda herkesin kafası karışık ve bu konuyla ilgili şahsi mailime bir çok soru yöneltiliyor.

Mortgage kredileri, ev sahibi olma yolunda verilen bir yolculuktur. Kredi kartı harcamaları kredi puanınızı artırabilir. Kredi geçmişinin olmaması aslında finansal seçeneklerinizi sınırlar. Yine de, Türkiye borca boğulmuş durumda ve ondan kurtulmak için ipuçları ve püf noktaları bombardımanına tutuluyorum, insanlar maalesef çaresiz ve zor durumda.

Borç neden hayatımızda böyle bir zorunluluk gibi görünüyor, aynı zamanda finansal kıyamet vaat eden bir yük gibi görünüyor? Çünkü her borç aynı değildir.

İyi Borç ve Kötü Borç

Birçok finans uzmanı, “iyi borcu”, değeri artan bir şeyi ödemek için ödünç aldığınız herhangi bir para olarak ve “kötü borcu”, ihtiyacınız olmayan şeyler için ödünç aldığınız para olarak tanımlar. Bununla birlikte, bu değerlendirme basitliği içinde neredeyse rahatsız edicidir.

İyi ve kötü borç kavramının iyi niyetleri vardır: Tüketicilerin, geri ödeme planı olmadan borç almadan önce dikkatlice düşünmelerine yardımcı olmayı amaçlar, böylece bir borç döngüsüne ve ömür boyu sorunlu finansmana dönüşmesini önler. Ancak borç para almaya bir erdem düzeyi atfetmek nesnel olarak imkansızdır; finansal kararlar zorunlu olarak özneldir.

Örneğin, uzmanlar, Türkiye’de ev sahibi olma ideali ve evlerin genellikle zaman içinde değer kazanması nedeniyle ev kredisini onlarca yıldır iyi bir borç olarak görüyorlardı. Ancak, aylık bütçenizin yarısından fazlasını tüketen bir ödeme ile bir ipotekli ev almaya hak kazanırsanız, bu borç size zarar verebilir. Ve bir ipotek borcunuz varsa ve evinizi 2021’de satmanız gerekiyorsa, yıllarca ev kredisine faiz ödedikten sonra bile satışta para kaybetme riskiniz vardır.

Herhangi bir borcu kesinlikle “iyi” veya “kötü” olarak etiketlemek yerine, borcu satın almak için ne kullanacağınızı ve bunun finansal planınıza nasıl uyduğunu düşünün.

Borç Almadan Önce Dikkate Alınması Gereken 8 Soru

Borç para almadan önce, herhangi bir tür borç almanın finansal geleceğinizi nasıl etkileyebileceğini belirlemek için kendinize şu soruları sorun:

1. Nakit Yedekleriniz Var mı? Bazı insanlar, tasarruftan nakit çekmeden önce kredi kartlarını kullanacakları noktaya kadar tasarruf hedeflerine aşırı derecede odaklanırlar. Bir satın alma işlemini ücretlendirmeden önce, bunun yerine tasarruflardan çekip alamayacağınızı düşünün.

2. Nakit Akışınız Nasıl? Elinizde büyük bir satın alma işlemini karşılamak için yeterli paranız olabilir, ancak bu sizi maaştan maaşa veya acil durum fonu olmadan yaşamaya zorlar mı? Bu durumda bir miktar borç almak, ihtiyacınız olduğunda elinizde nakit bulundurmanızı sağlar.

3. Nasıl Ödeyeceksiniz? İyi ve kötü borç arasındaki en büyük fark, faiz ve ücretlerle boğulmadan zamanında geri ödeyip ödeyemeyeceğinizdir. Kredi kartınızı okuttuğunuzda veya kredi çektiğinizde, geri ödeme planını bütçenize nasıl uyduracağınızı düşünün.

4. Satın Alma Gelecekte Değer Vaat Eder mi? Satın alma işleminden krediyi ve faizi karşılayacak kadar parayı geri kazanma şansınız var mı? Bu, gelecekteki beklenen kazançlara yapılan yatırımlar olan öğrenci kredileri, ipotekler ve işletme kredileri için geçerli olabilir.

5. Satın Alma Olması Gereken Bir İşlem mi? Satın aldığınız şeyin bir keyfi istek mi yoksa bir ihtiyaç mı olduğunu belirleyin. Her birinin ne olduğuna yalnızca siz karar verebilirsiniz, ancak satın almak için borç almadan önce kendinize soruyu sorun ve dürüstçe yanıtlayın.

6. Bu Acil mi? Satın alma işlemini şimdi yapmak zorunda mısınız yoksa para biriktirip daha sonra satın alana kadar bekleyebilir misiniz?

7. Borç-Gelir Oranınız Nedir? Borç-gelir oranınız genellikle bir ipotek için başvurduğunuzda devreye girer, ancak genel olarak mali durumunuzun sağlığının yararlı bir ölçüsü olabilir. Aylık gelirinizin borç geri ödemesine yatırdığınız yüzdesidir. Çoğu uzman, %36 veya daha azını sağlıklı bir borç-gelir oranı olarak kabul eder ve maksimum %45’i önerir.

8. Kredi puanınız nedir? Kredi puanınız, çoğu borç türü için ödediğiniz faiz oranını etkiler ve bu, borcun ne kadar maliyetli olduğu konusunda önemli bir rol oynar. Güçlü bir puan (1.500 veya üzeri), muhtemelen size bir kredi veya kredi kartı için uygun koşullar sağlayabilir. Kredi puanınız düşükse veya hiç yoksa, biraz borç almak ve borcu dikkatli bir şekilde yönetmek zamanla puanınızı artırabilir.

Borç almayı iyi ya da kötü bir seçim haline getiren bu soruların hiçbirine mükemmel bir cevap yok. Bunun yerine, soruları yanıtlamak, borç alma kararınızı, çeşitli satın almaların mali durumunuzu nasıl etkilediğini ve borcun ileride sizi nasıl etkileyeceğini anlamanıza yardımcı olacaktır.

Riskler ve Faydalar: Farklı Borçlar Mali Durumunuzu Nasıl Etkiler?

Herhangi bir borcun sizin için iyi mi yoksa kötü mü olduğunu belirlemek için, mali durumunuzun diğer alanlarını nasıl etkilediğini anlamanız gerekir.

Konut Kredileri

Bir ev kredisi, önemli finansal getirisi olan bir varlık satın almanıza yardımcı olur. Krediyi öderken, mülkiyete doğru çalışırsınız, böylece sonunda evde ücretsiz olarak yaşayabilir, kar için satabilir veya öldükten sonra mirasçılara bırakabilirsiniz.

Bir ev aynı zamanda gelecekte ihtiyaç duyduğunuzda konut kredileri ve kredi limitleri yoluyla daha fazla borç almanızı kolaylaştıran değerli bir varlıktır. Aylık ipotek ödemelerinizi karşılayacak istikrarlı bir geliriniz olduğunu doğrulamak için genellikle yüksek bir peşinat ödemeniz ve gelir doğrulamasından geçmeniz gerekir.

Yine de, ne kadar ev alabileceğinizi belirlemek için matematiği kendiniz yapın ve beklenen kariyer ve geliriniz göz önüne alındığında aylık ödemelerinizin bütçenize rahatça uyduğundan emin olun.

Küçük Ölçekli İşletme Finansmanı

Yeni veya genişleyen bir işletmeyi finanse etmek için krediler, kredi limitleri veya kredi kartları aracılığıyla borç para almanız gerekebilir. İşletme finansmanı, daha fazla gelir elde etmek için bir planla birlikte gelmeli ve bu nedenle borcu zamanında geri ödemelidir.

İşletme borcu, gelecekte işletme üzerindeki mülkiyetinizi ve özerkliğinizi tehlikeye atabilecek yatırımcıları almadan bir işletmeyi büyütmek için gerekli parayı harcamanıza olanak tanır.

Bir işletme için borç para almak bir risk oluşturur, ancak akıllı bir iş planı oluşturarak ve yalnızca ihtiyacınız olanı ödünç almaya ve geri ödeme için bütçe ayırmaya özen göstererek bu riski hazırlayabilir ve azaltabilirsiniz.

Küçük bir işletmeyi ayağa kaldırmak için kişisel kredi kartlarını kullanabilirsiniz, ancak bunlar küçük işletme kredi kartı, kredi veya kredi limitinden daha yüksek faizle gelir. Bunlardan birine hak kazanamıyorsanız, bu, işinizin henüz borç alacak kadar istikrarlı olmadığının bir işareti olabilir.

Konut Geliştirme Kredileri

Ev tadilatları ve tadilat, çevre düzenlemesi veya ek kat çıkma, ek bölme ekleme gibi iyileştirmeler için kişisel kredi, ev sermayesi veya kredi kartları yoluyla borç para alabilirsiniz.

Bu iyileştirmeler tipik olarak bir eve değer katar, böylece evi sattığınızda borcun maliyetini ek kar olarak geri kazanabilirsiniz. Net bir fiyat etiketi olmasa da değeri olan gelişmiş bir evde daha iyi bir yaşam kalitesinin tadını çıkarabilirsiniz.

Ana endişeniz evin yeniden satış değeriyse, değeri güvenilir şekilde artıran ev geliştirme türlerini, artırmayanlara kıyasla düşünün.

Bu isteğe bağlı bir borç olduğundan, bunun için önceden plan yapabilirsiniz. Gelecekteki bütçenizdeki aylık ödemeleri hesaba katın ve bunları karşılamak için tipik harcamalarınızdan herhangi birini feda etmeniz gerekip gerekmediğini belirleyin.

Acil ev geliştirme ihtiyaçlarınız varsa kışın bir kombiyi değiştirmek veya evinizi engelli kişilerin erişimine uygun hale getirmek gibi pahalı bir kişisel kredi almadan önce hibe veya düşük faizli devlet kredileri arayın.

Tıbbi Borç

Tıbbi borçla başa çıkmanın yollarını bulabilirsiniz, ancak bir insan yaşamını değiştiremezsiniz. Krediler ve kredi kartları, sağlık sigortasının kapsamadığı pahalı tedavileri veya ameliyatları finanse edebilir ancak ortaya çıkan borç çok büyük olabilir.

Yakın tarihli bir araştırmaya göre, tıbbi sorunlar iflas başvurusunda bulunan kişilerin üçte ikisi için önemli bir katkıda bulunmaya devam ediyor. Bu, tıbbi borcu ürkütücü bir teklif haline getiriyor, ancak birçok insanın daha iyi seçenekleri yok.

Tıbbi faturaları bir kredi kartına koymadan veya bunları ödemek için borç almadan önce:

• Acil servis ve acil bakım hizmeti de dahil olmak üzere sağlık bakım masraflarını azaltmanın yollarını düşünün.
• Mümkün olan en iyi kapsamı aldığınızdan emin olmak için uugun sağlık sigortası seçeneklerinizi araştırın.
• Tıbbi faturalarınızı ve sigorta beyanlarınızı dikkatli bir şekilde gözden geçirerek sağlık hizmeti sağlayıcılarınızın doğru bir şekilde ödeme yapmasını ve sigorta sağlayıcılarınızın talepleri doğru bir şekilde işlemesini sağlayın.
• Maliyetleri azaltmak veya bir ödeme planı oluşturmak için sağlık hizmeti sağlayıcılarınızla görüşün.

Taşıt Kredisi

Sıkı finans uzmanları, sıfır araçlar zamanla değer kaybettiği için genellikle araç kredilerini kötü borç olarak değerlendirir. Arabayı ödediğinizden daha düşük fiyata satacaksınız, ayrıca zaman içinde fazladan faiz ödeyeceksiniz. Ancak birçok insan günlük yaşamda gezinmek için güvenilir bir araca ihtiyaç duyar ve çoğumuz bunun için nakit ödemeye gücümüz yetmez.

Bir araba sahibi olmanız gerekiyorsa, size pahalıya mal olacaktır. En iyi seçeneğiniz, bir arabada iyi bir anlaşma yaparak üstlendiğiniz borcu sınırlamaktır. Bu şunları içerir:

Ön Onay: Yüksek faizli bayi finansmanından kaçınmak için alışveriş yapmadan önce bir bankadan, kredi birliğinden veya çevrimiçi borç verenden bir otomobil kredisi için ön onay alın.
Piyasa Araştırması: En iyi fiyatı bulmak için şehrinizdeki, şehir dışındaki ve internetten birden fazla bayiye bakın.

Kredi Koşullarında Müzakere Edin: Her zaman bir araba için finansman görüşmesi yapın. Bir teklifi kabul etmeden önce daha düşük bir satın alma fiyatı, daha düşük aylık ödeme ve/veya daha düşük faiz isteyin.

İkinci El Arabaları Düşünün: Etiket fiyatından potansiyel olarak binlerce tasarruf etmek için son model kullanılmış bir araba satın alın.

Kredi Koşullarınızı İzleyin: Bir araba kredisi için temel kural, ne kadar faiz ödeyeceğinizi sınırlamak için beş yıldan uzun olmayan bir geri ödeme süresi almaktır. Kredi vadesi ne kadar kısa olursa o kadar iyidir.

Peşinat için Tasarruf: Bekleyebiliyorsanız, ne kadar borç alacağınızı sınırlamak için büyük bir peşinat için tasarruf edin.

Alternatif Krediler

Krediyi otomobil kredileri veya ipotek gibi nasıl kullanacağınızı kısıtlamayan birçok yolla borç para alabilirsiniz. Bunlar, acil durum giderlerini veya iş kaybını karşılamanıza veya düğünler ve tatiller gibi maliyetli olayları finanse etmenize yardımcı olabilir.

Bu kredilere örnek olarak şunlar verilebilir:

Kişisel Krediler: Genellikle üç ila beş yıl arasında geri ödeme süresi olan bir bankadan borç para alın. Faiz oranları olumlu olma eğilimindedir ve borç verenler iyi veya mükemmel krediye sahip borçluları tercih eder.

Teminat Karşılığında Borç Alın: Bu krediler, kötü krediye sahip kişiler için daha kolaydır, örneğin aracınızı teminat olarak gösterebilirsiniz. Ancak, geri ödeyemezseniz aracınızı kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırsınız.

Tüm krediler, benzersiz risklerine ek olarak, her şeyin maliyetini artıran faiz ile geri ödeme dezavantajı ile birlikte gelir. Bu önümüzdeki aylar veya yıllar boyunca bütçenizi zorlayabilecek bir borç yükü.

En akıllıca finansal hareketiniz, bu maliyetleri karşılamak için borca değil, iyi tasarruf alışkanlıklarına güvenmektir. Beklenmedik masrafları karşılamak için bir acil durum fonu oluşturun ve büyük etkinlikler için plan yaparken tasarruf edin.

Kredi Kartları

Kredi kartı kullanmak, kredinizi oluşturmanın ve ücretsiz seyahat veya nakit para iadesi gibi ödülleri toplamanın basit bir yoludur. Bu, harcamalarınız bütçeniz dahilindeyse en iyi sonucu verir, böylece her ay son ödeme tarihine kadar bakiyeyi ödeyebilirsiniz. Kredi kartınızda bakiye bulundurmak, faiz tahakkuk ettirmek ve asgari ödemeleri zamanında yapmazsanız gecikme faizi riskine girmek anlamına gelir.

Düşük asgari ödemeler ve yüksek faiz oranları ile günlük alışverişleri bir kart okutma ile yapma kolaylığı, kredi kartı borcunun siz fark etmeden hızlı bir şekilde birikmesini kolaylaştırır. Kredi kartı borcunuzun lehinize işlemesi için kredi kartlarını akıllıca kullanın.

Avans Kredisi

Avans kredileri, maaş hesabınızda paranız biterse masrafları karşılamanıza yardımcı olması amaçlanan yüksek faizli, kısa vadeli kredilerdir. Ödünç alabileceğiniz miktar, beklenen ödemenize bağlıdır ve bakiye faiziyle birlikte birkaç hafta içinde ödenir.

Avans kredilerine hak kazanmak ve para sıkıntısı olduğunda işçilere yardımcı olmak kolaydır. Birçok avans kredisi veren, borçluları bir borç döngüsüne iten yağmacı uygulamalarla bu ihtiyacı istismar eder. Krediyi bir sonraki maaşınızla geri ödeyemezseniz ki bu genellikle daha fazla masraf kaçınılmaz olarak ortaya çıkar, krediyi uzatabilir ve daha fazla faiz tahakkuk ettirebilir veya başka bir kredi çekip borcunuzu artırabilirsiniz.

Bir acil durum fonu oluşturmak ve sürdürmek, kısa vadeli kredi ihtiyacından kaçınmanıza yardımcı olabilir.

Sabit bir geliriniz varsa, ancak bazen maaş ödemeleri arasında sıkı bir bütçeyle karşılaşıyorsanız, küçük, faizsiz krediler veren ve maaşınızdan otomatik olarak geri ödeme alan bir maaş avansı uygulamasını kullanmaya hak kazanabilirsiniz.

Kredi kartları, avans kredilerinden bile daha iyi bir seçenektir; daha düşük faiz ve daha uzun geri ödeme süreleri, mali durumunuz üzerinde daha az zararlı bir etkiye sahiptir. Kalifiye olmakta sorun yaşıyorsanız, size düşük bir kredi limiti veren ve kredi puanınızı oluşturmanıza yardımcı olan güvenli bir kredi kartıyla başlayın.

Borcunuzu Önceliklendirin: Önce “Kötü Borcu” Ödeyin

Borcunuz olduğunda, borcun iyi ya da kötü olması onu geri ödemeye nasıl öncelik vereceğinizi belirler.

Tüm borçlarınızı aynı anda ödeyemediğinizde, bir süre hangi borçların üzerine oturabileceğinizi seçmekle karşı karşıya kalırsınız. Bu kararı vermek için şunları göz önünde bulundurun:

Teminat: Borcunuzu ödemezseniz evinizi, arabanızı veya diğer varlıklarınızı kaybeder misiniz? Bu riskli borçları olabildiğince çabuk ödeyin.

Faiz Oranı: Düşük faizli borçların aydan aya elde tutulması daha az maliyetlidir, bu nedenle önce yüksek faizli borçları geri ödemeye öncelik verin. Borçları en yüksek faiz oranından en düşüğe ödemeye yönelik bu yaklaşıma borç çığı yöntemi denir.

Geri Ödeme Esnekliği: Borç veren bir erteleme süresine, atlanan ödemelere, uzatılmış vadeye veya gelire dayalı geri ödemeye izin veriyor mu? Bu seçenekler genellikle öğrenci kredileriyle sınırlıdır, ancak bazı borç verenler kredi koşulları konusunda yaratıcıdır, bu nedenle bulabildiğiniz herhangi bir esnekliği bulun.

Kredi Puanı Etkisi: Öğrenci kredileri gibi bazı borçlar, kredi kararlarında kredi kartları gibi diğerlerinden daha az ağırlık taşır. Bir bakiye taşımanız gerekiyorsa, önce en etkili borçları ortadan kaldırın.

Son Sözümüz

Modern yaşam, borcu neredeyse kaçınılmaz kılıyor ve kredi puanınızın gücü nedeniyle, neredeyse gerekli. İyi ve kötü borç arasındaki farkı bilmek, sağlam finansal kararlar almanıza ve uzun vadeli finansal sağlığınız üzerindeki etkisini kontrol etmenize yardımcı olabilir.

İyi borç ve kötü borç arasındaki fark görecelidir ve değerleriniz ve finansal hedefleriniz için hangi borçlanma seçeneklerinin anlamlı olduğuna yalnızca siz karar verebilirsiniz. Borç almanın iyi bir fikir olup olmadığı, genellikle onu ihtiyacınız olan veya istediğiniz bir şeyi satın almak için kullanıp kullanmadığınızla ilgilidir. Geçici ihtiyaçları ödemek için borç kullanmak şu anda tatmin edici olabilir, ancak geri ödeme finansal planlarınızı tıkadığında muhtemelen yolda hayal kırıklığına yol açacaktır.

Genel bir kavram olarak borçtan korkmayın. Bunun yerine, hayatınızı ve finansal durumunuzu iyileştirmek, kazancınızı artırmak ve geleceğinize yatırım yapmak için bir araç olarak kullanın.